Tác dụng và đặc tính của nhựa khi sử dụng trong ngành công nghiệp khác nhau như thế nào?

Tác dụng và đặc tính của nhựa khi sử dụng trong ngành công nghiệp

Nhựa công nghiệp - Nhựa Kỹ Thuật, hay còn gọi là chất dẻo ( tiếng anh gọi là plastic ) hoặc polymer, là các hợp chất cao phân tử, được dùng làm vật liệu để sản xuất nhiều loại vật dụng trong đời sống hằng ngày cho đến những sản phẩm công nghiệp, gắn với đời sống hiện đại của con người.  Chúng là những vật liệu có khả năng bị biến dạng khi chịu tác dụng của nhiệt, áp suất và vẫn giữ được sự biến dạng đó khi thôi tác dụng. Vậy nhựa là gì ? Hoặc nói cách khác , chất dẻo là gì ?

Nhựa còn đươc gọi là chất dẻo, được sản xuất ra nhiều loại vật dụng trong đời sống hằng ngày như là: áo mưa, ống dẫn điện... Sản phẩm nhựa có nguồn gốc từ dầu thô .

Nhựa gồm có :

Nhựa nhiệt dẻo: Là loại nhựa khi nung nóng đến nhiệt độ chảy mềm Tm thì nó chảy mềm ra và khi hạ nhiệt độ thì nó đóng rắn lại.Tính chất cơ học không cao khi so sánh với nhựa nhiệt rắn. Nhựa nhiệt dẻo có khả năng tái sinh được nhiều lần, như:  

Nhựa PE : Có thể cho khí, hương thẩm thấu xuyên qua, được dùng làm túi xách các loại, thùng (can) có thể tích từ 1 đến 20 lít với các độ dày khác nhau.Nắp chai PE dễ bị hấp thu mùi nên chai đựng thực phẩm đậy bằng nắp PE phải được bảo quản trong một môi trường không có chất gây mùi.

Nhựa PP(Polypropylen) : giá thành thấp, bền xé và bền kéo đứt, khá cứng vững, không mềm dẻo như PE, không bị kéo  giãn dài do đó được chế tạo thành sợi. Đặc biệt khả năng bị xé rách dễ dàng khi có một vết cắt hoặc một vết thủng nhỏ.Chịu được nhiệt độ cao hơn 100o C. Dùng làm bao bì một lớp chứa đựng bảo quản thực phẩm 

Nhựa  PS (polystyren) : cứng trong suốt, không có mùi vị, cháy cho ngọn lửa không ổn định,không màu và dễ tạo màu, các loại hộp xốp phần lớn được làm từ nhựa PS, ...

Nhựa PET(Polyethylene terephthalate): là một loại bao bì thực phẩm quan trọng cóthể chế tạo màng hoặc tạo dạng chai lọ do bởi các tính chất, có khả năng chịu đựng lực xé và lực va chạm, chịu đựng sự mài mòn cao, có độ cứng vững cao.Trong suốt, chống thấm khí O2, và CO2 tốt hơn các loại nhựa khác, khi đươc gia nhiệt đến 200oC hoặc làm lạnh ở – 90oC,cấu trúc hóa học của mạch PET vẫn được giữ nguyên, tính chống thấm khí hơi vẫn không thay đổi khi nhiệt độ khoảng 100oC. Do tính chống thấm rất cao nên PET được dùng làm chai, bình đựng nước tinh khiết, nước giải khát có gas….

Nhựa nhiệt rắn: là hợp chất cao phân tử có khả năng chuyển sang trạng thái không gian 3 chiều dưới tác dụng của nhiệt độ hoặc phản ứng hóa học và sau đó không nóng chảy hay hòa tan trở lại được nữa, không có khả năng tái sinh. Một số loại nhựa nhiệt rắn: ure focmadehyt [UF], nhựa epoxy,  phenol focmadehyt [PF], nhựa melamin, poly este không no...

Nhựa cứng gồm :

Nhựa PC(Polycarbonat): làm kính xe,do độ trong cao , chống thấm khí, hơi cao hơn các loại PE, PVC nhưng thấp hơn PP, PET. Độ chịu lực rất cao, khả năng chống mài mòn và không bị tác động bởi các thành phần của thực phẩm. Chịu nhiệt cao (trên 100oC ). 

Với khả năng chịu được nhiệt độ cao nên PC được dùng làm bình, chai, nắp chứa thực phẩm cần tiệt trùng. Màng PC có tính chống thấm khí, hơi kém, giá thành PC cao gấp ba lần PP, PET, PP nên ít được sử dụng.

Nhựa ABS (Acrylonitrin butadien styren) : cứng, rắn, nhưng không giòn,cách điện, không thấm nước, tính chất đặc trưng của ABS là khả năng chịu va đập và độ dai. Khả năng chịu va đập và độ dai của nó thay đổi không đáng kể ở nhiệt độ thấp, độ ổn định dưới tác dụng của trọng lực rất tốt. Dễ mạ điện, ít bị phá hỏng do ảnh hưởng của môi trường. Nhựa ABS không chịu được nhiệt độ cao, khả năng chịu ẩm và chống lão hóa ở mức trung bình. Nhựa ABS dùng làm vỏ các thiết bị điện ( vỏ ổ điện, bảng điện..), làm vỏ cho các thiết bị nhiệt lạnh, làm một số chi tiết máy của xe hơi, xe máy, làm thùng chứa, bao bì đặc biệt, ống dẫn nước, ống gen, phím máy tính, vỏ điện thoại,…

Nhựa HIPS (High Impact Polystyrene):  thường dùng làm sản phẩm ép mặt bàn ghế cho học sinh, ép các chi tiết trong xe máy, trong công nghệ thực phẩm (cốc sữa chua, khay hộp đựng bánh kẹo) v.v…

Nhựa PA (Poly Amid, còn gọi là Nylon): tự cân bằng nước nội tại, làm cho vật liệu có độ cứng cao, độ ma sát thấp, dễ trượt, khả năng chịu được nhiều loại dầu, mỡ bôi trơn, nhiên liệu diesel và xăng, cách điện và nhiệt tốt . được sử dụng trong các lĩnh vực : ô tô, tàu thuyền, dùng làm phụ kiện máy móc  Vd: bánh răng, vòng bi ma sát, đệm giảm chấn, đĩa giảm xóc. Phụ kiện cho các loại máy móc như : máy dệt may bao bì, máy móc chế biến giấy, máy móc in ấn, công nghệ thực phẩm, máy móc pha chế đồ uống, được sử dụng làm lưới cá, ...

Nhựa POM ( Polyoximethylene Resin) còn được gọi là acetal : chịu lực tôt , chịu nhiệt tốt,  độ đàn hồi tốt, có đàn hồi cơ học cao, chịu được ma sát tốt . Nhựa POM được dùng làm bánh răng, dùng làm van đóng mở cho các loại khóa trong dầu khí, ...

Nhựa POM dạng cây tròn

Nhựa POM dạng tấm

Vật liệu đàn hồi (elastome): là loại nhựa có tính đàn hồi như cao su. ví dụ như :

Nhựa PU (Polyurethane) : có tính đàn hồi hơn cao su và bền bỉ dẻo dai, có tính kháng dầu, chống xé rách, chống trầy xước và chịu mài mòn cao hơn cao su nhiều lần. So với nhựa, PU có khả năng chịu nén, chống co dãn và chống va đập tuyệt vời. Chính vì lẽ đó mà nó được sử dụng thay thế cao su và nhựa trong nhiều lĩnh vực – cho phép giảm thời gian bảo dưỡng máy móc, thiết bị, tiết kiệm tài chính.

Nhựa PVC(Polyvinylchloride): PVC phần lớn dùng bao bọc  dây cáp điện, làm ống thoát nước, áo mưa, màng nhựa gia dụng…Chống thấm hơi, nước kém hơn các loại PE, PP. Sử dụng làm nhãn màng co các loại chai, bình bằng nhựa hoặc màng co bao bọc các loại thực phẩm bảo quản , lưu hành trong thời gian ngắn như thịt sống, rau quả tươi….Ngoài ra, PVC được sử dụng để làm nhiều vật gia dụng cũng như các loại sản phẩm thuộc các ngành khác.

P/s: Lidiplastic_kd2.nhualidi@gmail.com